Lezzet Ankara esnafa destek de değil, haksız rekabet de değil.
Ankara BB Başkanı Mansur Yavaş ile Yemeksepeti CEO’su Nevzat Aydın karşı karşıya geldiler... mi acaba?
Ankara Büyükşehir Belediyesi esnafa sıfır komisyon vadeden Lezzet Ankara ile yemek siparişi işine girdi. Yemeksepeti CEO’su Nevzat Aydın da anında Twitter’dan tepkisini ortaya koydu. Ona göre, esnaflardan sıfır komisyon alınması, sektör için haksız rekabet. Mansur Yavaş ise gayet iyi niyetli bir şekilde esnafa destek vermeye çalışıyor.
Ancak bana göre ortada ne haksız rekabet var, ne de esnafa destek. Çünkü Lezzet Ankara’nın sıfır komisyon alsa bile haklı ya da haksız rekabet edebilecek bir durumu yok. Yemeksepeti’nin de bu yüzden endişelenmesine gerek yok.
Ancak burada başka bir sorun var: Belediyelerin akıllı şehir için yanlış rol üstlenmesi.
Geçmişte itaksi, ibbnavi gibi denemeler yapıldı. Başarıya ulaşmadı.
Niye mi?
Belediyeler teknoloji şirketi değil. Literatürün bas bas bağırdığı, pratiğin de çok net gösterdiği üzere, kamu, girişimcilik kültürünün en düşük olduğu sektör. Rekabete girmek gibi bir alışkanlıkları yok. Tekel olmaya alışmışlar.
Hal böyle olunca, bir teknoloji şirketiyle rekabet etmek istedikleri zaman, ya “Aynısını yapın” diye şartname çıkıp tedarikçilere iş yaptırıyorlar, ya da yetersiz insan kaynaklarıyla kendileri yapmaya çalışıyorlar.
Arkasında koca operasyon, yıllardır iyileştirilen kullanıcı arayüzleri, mükemmelleştirilen müşteri deneyimi ve karmaşık algoritmalar olan bir yapının şartnameyle kurulabileceğini sanıyorlar. AppStore’a aplikasyonu koyunca insanların hücum etmesini bekliyorlar.
Ancak GoogleMaps ve Yandex Navigator varken kimse IBBNavi kullanmıyor. BiTaksi ve Uber varken kimse iTaksi kullanmıyor. Aplikasyonu indiren olursa da birkaç kötü deneyim sonrası siliveriyor.
Zaten şehir şikayetlerine zor yetişiyorken, yemek siparişi şikayetleriyle mi uğraşacaklar? Gerçekten mi?
Peki belediyeler ne yapmalı?
Bir belediye 10 akıllı şehir hizmetini 5 yılda yaparsa -ki bu hizmetler girişimci bir kafayla yapılmadığı için rağbet görme olasılığı yok denecek kadar az oluyor- bir startup ekosistemi 30 tane akıllı şehir hizmetini 1 yılda yapabilir.
Hal böyle olunca, belediyelerin genel olarak bir fasilitatör, yani kolaylaştırıcı görevi üstlenmesi önemli hale geliyor.
Nedir bu kolaylaştırıcı görevler?
1- Akıllı şehir uygulamaları geliştiren startup’ların koordinasyonu: Özel sektörle rekabet edip, yeri geldiğinde yasaklayarak akıllı şehir hizmeti üretmeye çalışmak yerine, halihazırda bununla uğraşan startup’ları koordine etmeli, tespit ettikleri şehir ihtiyaçlarını ve problemlerini, çözmeleri için onlarla paylaşmalı.
2- Akıllı şehir uygulamalarını kolaylaştırıcı fiziki altyapının sağlanması: En güncel örnek elektrikli skuterler ve bisikletler. Büyük bir hızla artan bu çevreci mikro ulaşım araçlarının gidecek yolları yok. Belediyeler skuter işine girmek yerine skuterlerin gidebileceği yolları yapmaya kaynak ayırmalı.
3- Şehrin canlı verisinin startup ekosistemiyle paylaşılacağı akıllı şehir platformu: Bir teknoloji startup’ını büyütecek en önemli şey, canlı veri. Belediyeler, şehrin her yerinden topladığı ulaşım / hava / şebeke vb. verilerini tek bir platformda toplamalı ve startup ekosistemiyle canlı olarak paylaşmalı. Sonra da arkasına yaslanıp startup’ların geliştirdiği şehir hizmetlerini seyretmeli.
4- Rekabete dalmak yerine rekabetin sağlıklı işlemesine odaklanmak: Rekabete dalmak; kamu kaynaklarını ziyan etmek ve girişimcilerin hevesini kırmaktan başka işe yaramıyor. Belediyelerin bunun yerine haksız rekabet olan alanlarda girişimcilerle oturup gerekli müzakereleri yapması gerekiyor. Eğer pazarlık aracı olarak güç kullanmak istiyorsa, zayıf olduğu rekabet etme kartını değil, güçlü olduğu altyapı, mevzuat, merkezi hükümet ile ilişkiler, halkla ilişkiler vb. kartlarını masaya koyması gerekiyor.
Yoksa ne olur?
Eğer bütün bunlar yapılmaz ve özel sektörün /girişimcilerin alanlarına girilmeye, ayaklarına basılmaya devam edilirse, hiçbir startup, şehir için kılını kıpırdatmaz.
Bir belediye de tek başına şehri akıllı yapamaz.
Yaptığım işleri görmek ve kendi işiniz için yeni fikirleri birlikte üretmek isterseniz, buraya tıklayın.
